Yas, kişinin sevdiği birini çeşitli sebeplerden (ölüm, ayrılık vs.) dolayı yitirmesi sonucunda yaşadığı doğal bir süreçtir ancak hastalık olarak nitelendirilemez. Ancak zorlayıcı ve üzüntü verici olduğunu söyleyebiliriz. Bu süreci her insan aynı şeklide yaşamaz. Kimi için kabullenme aşaması daha kolay gerçekleşirken kimi de ciddi düzeyde krizler yaşayabilmektedir. Bu örseleyici deneyimler sonucu depresyon belirtileri çoğunlukla görülür. Bunun normal depresyondan ayırt eden ise bir ölümün ardından gelişmiş olmasıdır. Depresyonun yanında yoğun kaygı da eşlik edebilir.
Yas Süreci Kaça Ayrılır ?
Yas sürecini 3 grupta ele alabiliriz Bunlar;
- Normal
- Karmaşık
- Travmatik
Normal olanı kayıp yaşanan kişilerde gözlenen ve kaybın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan bir dizi ortak fiziksel, bilişsel, duygusal ve davranışsal tepkilerin varlığını tanımlamaktadır. Normal yas süreci bireylerin terapi görmesine gerek yoktur.
Karmaşık olan ölüm sonrası verilen tepki ise, yaşanan kayıptan sonra en az 6 ay geçmesine rağmen kayıp yaşayan bireyin kişisel, sosyal ve mesleki yaşam alanlarındaki işlevselliğinin giderek bozulması sonucu oluşan durumdur. Gecikmiş, kronik, abartılmış, maskelenmiş ya da patolojik yas gibi çeşitli biçimlerde kendini gösteren kişinin yakının ölümü sonrası verilen bu olumsuz tepkileri uzun süredir devam etmekte ve kayıp sonrası oluşan aslında acı derinleşerek artmaktadır.
Travmatik yas ise beklenmedik bir anda ve özellikle şiddet ya da korkunç bir olay sonucu meydana gelen ölümlerin ardından bireyde oluşan tepkiler ve bu tepkilere bağlı olarak bireyin yaşam alanlarındaki işlevselliğin önemli derecede olumsuz etkilenmesi olarak tanımlanabilir. Bazı ölümler travmatik sonuçlanabilir ve sonuçları daha ağır olabilir. Bu da kişi için uzun vadede risk faktörüdür. Böyle bir bu durumda ölüm sonrası bu süreci kişinin günlük yaşamında uyumsuz ve olumsuz durumlar yaşamasına sebep olur. Ayrıca travmatik yas geçiren kişilerde yaşadıkları travmaya bağlı olarak travma sonrası stres bozukluğu gelişme olasılığı yüksektir.
Terapisinde yas sürecinin normalleştirilmesi, kaybın gerçekliğini anlama, kaybedilen kişi olmaksızın yaşamını sürdürebilme ve duygularını tanıma ve bunları ifade etmeyi kapsar. Uzun süreli çözülmemiş normal olmayan ölüm sonrası verilen bu tepkinin sürecini yaşayan kişilerin bu konuda destek alması, sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam etmeleri açısından çok önemlidir. Baş edilemeyen sorunlar için lütfen profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.