Aile tanımı kültürden kültüre değiştiği gibi tarihsel süreçlere göre de değişiklik göstermektedir. Aile toplumu toplum yapan, en küçük yapı birimidir.
Çift ve aile danışmanlığının yapılmasına zamanla ihtiyaç duyulmuştur. Yaşam zorluklarının aile ortamında doğduğu ve o bağlam içerisinde çözülmeleri gerektiğine olan inanç bunlardan biridir. Bu yaklaşım ailede başlayanın ailede çözülmesi gerektiği felsefesini taşır. Bireysel danışmanlıktan farklı olarak kişilerarası ve sistem odaklıdır. Alanın önde gelen isimlerinden William Pinsof ve Lyman Wynne 1995 yıllarında aile terapileri ilk çıktığında aile terapisi alan aileleri ve almayan aileleri incelemiştir. Aile terapisine katılan ailelerin refah seviyesinin yükseldiğini gözlemlemiştir.
Aile Danışmanlığının Bireysel Danışmanlıklardan Farkı Nedir?
Aile danışmanlığının birçok avantajı vardır. Sorunun muhatabı kişileri danışan direkt orada bulabilir. Kardeşi ile alakalı birtakım problemler varsa kardeşi oradadır. Baba ile alakalı problemler varsa baba oradadır. Bireysel danışmanlıklarda kullanılan boş sandalye tekniğinin aksine duyguların yönlendirileceği nesne figürü danışmanlık sırasında orada bulunur. Burada olanı metaforik olarak açıklamak gerekirse tek bir ağaç değil ormanı değiştirmek üzerine bir yaklaşım vardır.
Bireysel danışmanlıklarda kullanılan bazı metotlar aileye yayılması ile aile danışmanlığında farklı yaklaşımları ortaya çıkarmıştır. Aile danışmanlığı içsel süreçlere, bireyin psikopatolojisine odaklanmak yerine ilişkiye ve içerideki o duyguya odaklanır. Aile danışmanlığının bireysel danışmanlıklardan benzer tarafı ise burada danışmanın yönlendirmesinin minimal düzeyde olmasıdır. Çiftin vereceği kararlarda çift sorumludur. Psikolog çifte ayrılıp ayrılmamalarını, çocuk yapıp yapmamaları gerektiği ile alakalı kendi fikrini dile getirmeyecektir. Verilen kararların sorumluluğu aileye aittir.
Aile Danışmanlığı Süreci Nasıl İşler?
Peki aile danışmanlığı süreci nasıl işler? Bu süreçte psikolog bireyleri beraber ve ayrı ayrı dinleyip başvuru sebebi çerçevesinde problemi anlar. Bu problemin ne olduğunu kendi görüşünü de bildirerek paylaşır. Psikolog bireylerin duygularını sağlıklı bir şekilde ifade etmesi için güvenli bir ortam açar. Duygusal ifadeleri cesaretlendiren bir tarafı vardır. Aile ile iş birliği şeklinde görüşmelerin ne gibi sonuca varacağına dahil hedef belirlerler. Psikolog bu hedef doğrultusunda yaklaşacağı aile danışmanlığı ekolünü belirler. Birden fazla ekolle yaklaşıp birden fazla teknik kullanabilir. En yaygın kullanılan ekoller şu şekildedir:
- Bilişsel davranışçı yaklaşım
- Sistemik yaklaşım
- Duygu odaklı yaklaşım
- Dinamik yaklaşım
- Transaksiyonel analiz bakışı ile yaklaşım
Sağlıklı aile nasıl olur?
Aile danışmanlığına geniş perspektiften baktıktan sonra sağlıklı aile nedir onu tanımlamak gerekir. Sağlıklı aile açık ve kendin düzenleyebilen ailelerdir. Zorluklara uyum sağlayabilen, birbirlerine her koşulda destek olabilen bir sisteme sahiptirler. Tabi ki kimi zaman ailelerde anlaşmazlıklar olmaktadır. Bu anlaşmazlıklar yapıcı çözülmesi aileyi daha güçlü bir konuma taşıyacaktır. Sorunları yapıcı çözülememesi, üstünü örtme aile içindeki bireylerin birbirlerine olan duyguları görmezden gelmesine sebep olacaktır. Araştırmalara göre sağlıklı ailelerin başlıca özellikleri şu şekildedir:
- Aile bireylerine ve aileye bağlılık
- Karşılıklı değer bilmek, samimiyet
- Birlikte vakit geçirmeye istekli olmak
- İletişimi güçlü kurmak
- Kriz durumlarında beraber başa çıkabilme
- Rollerin açık ve seçik olması