Kendine Yabancılaşma (Depersonalizasyon) Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Her insan zaman zaman kendini “tuhaf” hissedebilir Günlük hayatın stresi, ani duygusal çalkantılar ya da aşırı yorgunluk gibi durumlarda zaman zaman “kendimizi garip hissetmek” yaygın bir deneyimdir. Sanki olayları dışarıdan izliyor gibi ya da bedenimize ait değilmişiz gibi deneyimler yaşamış olabiliriz. Bu tür geçici hisler genellikle stres, yorgunluk veya uykusuzluk gibi durumlarda ortaya çıkabilir ve kısa sürede kaybolur. Ancak, bu hisler sıklaşır, yoğunlaşır ve günlük yaşamınızı olumsuz etkilemeye başlarsa, depersonalizasyon (kendine yabancılaşma) olarak adlandırılan bir durumu işaret edebilir ve ciddiye alınması gerekir. 

Depersonalizasyon Nedir? 

Depersonalizasyon, kişinin kendi bedeninden, düşüncelerinden, duygularından veya zihinsel süreçlerinden uzaklaşmış, onlara yabancılaşmış gibi hissetmesidir. Kendi hayatını dışarıdan izliyormuş gibi hissettiği bir durumdur. Kişi kendini yabancı bir varlık gibi hissedebilir ve fiziksel hareketlerinde kontrol kaybı yaşayabilir. Bu durum kimi zaman “Sanki ben değilim…”  “Bedenim bana ait değilmiş gibi hissediyorum.” gibi ifadelerle kendini gösterebilir. Bu hislere derealizasyon, yani çevrenin gerçek dışı, tuhaf veya uzak hissedilmesi durumu da eşlik edebilir. 

Depersonalizasyon; travma, uzun süreli stres, anksiyete bozuklukları, ağır ve şiddetli depresyon, madde kullanımı, dissosiyatif bozukluklar ya da bazı nörolojik durumlarla ilişkili olabilir. 

Ne Zaman Ciddiye Alınmalı? 

Ara sıra yaşanan hafif derecede yabancılaşma hissi, stresli dönemlerde görülebilir ve çoğu zaman geçici ve endişe verici değildir. Bu durumunun ciddiye alınarak profesyonel destek alınması gerekebilen durumlardan bazıları ise şunlardır: 

Sıklık ve Süre: Bu hisler sık sık tekrarlıyorsa veya uzun süre devam ediyorsa. Birkaç dakikadan uzun süren, günlerce, haftalarca hatta aylarca süren yabancılaşma hissi varsa 

Yoğunluk: Hislerin şiddeti artıyorsa ve günlük işlevselliğinizi (iş, okul, sosyal ilişkiler) belirgin şekilde etkiliyorsa. 

Kontrol Kaybı: Bu hisler üzerinde kontrolünüzün olmadığını düşünüyorsanız ve ne zaman ortaya çıkacağını kestiremiyorsanız. “deliriyorum” ya da “aklımı yitiriyorum” düşünceleri varsa 

Eşlik Eden Belirtiler: Depersonalizasyona yoğun kaygı, panik ataklar, depresif belirtiler, obsesif düşünceler veya diğer psikolojik rahatsızlık belirtileri eşlik ediyorsa. 

Rahatsızlık ve Endişe: Bu hisler size ciddi rahatsızlık veriyor, endişelenmenize neden oluyor ve sürekli olarak bu durum hakkında düşünüyorsanız. 

Günlük Yaşam Aktivitelerinde Zorluk: Kendinize yabancılaşma hissi nedeniyle odaklanmakta, sorumluluklarının yerine getirmekte, çalışmakta, işe gitmekte, sosyalleşmekte veya günlük rutinlerinizi yerine getirmekte zorlanıyorsanız. 

Travma Geçmişi: Özellikle çocukluk travmaları, istismar, ihmal veya yakın zamanda yaşanan travmatik olaylar sonrasında depersonalizasyon belirtileri ortaya çıktıysa. 

Sonuç olarak, kendine yabancılaşma deneyimleri sizi korkutabilir ve yalnız hissettirebilir. Ancak bu durumla başa çıkmak mümkündür ve profesyonel yardım almak önemli bir adımdır. Unutmayın, hissettiğiniz şey yalnızca sizin başınıza gelmiyor ve yardım istemek güçsüzlük göstergesi değildir. Stres kaynaklı hafif hislerle, yaşam kalitenizi etkileyen yoğun ve sürekli deneyimleri ayırt etmek ve gerektiğinde destek istemek önemlidir.